Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh tọa lạc tại ấp Khoán Tiều, xã Trường Long Hòa, thị xã Duyên Hải; cách trung tâm thành phố Trà Vinh 50 km, về hướng đông nam và các thị xã Duyên Hải 12 km về hướng đông. Đây là ngôi thiền viện thuộc Thiền phái Trúc Lâm duy nhất trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
Thiền phái Trúc Lâm là một dòng thiền Việt Nam hình thành từ thời nhà Trần, do Vua Trần Nhân Tông sáng lập. Thiền phái Trúc Lâm có ba Thiền sư kiệt xuất là Nhân Tông (Trúc Lâm Đầu Đà), Pháp Loa và Huyền Quang, gọi chung là Trúc Lâm Tam tổ. Thiền phái này được xem là tiếp nối nhưng là sự hợp nhất của ba dòng thiền Việt Nam của thế kỉ thứ 12. Với việc lập ra phái Trúc Lâm, Trần Nhân Tông đã thống nhất các Thiền phái tồn tại trước đó và toàn bộ Giáo hội Phật giáo đời Trần về một mối.
Thiền phái Trúc Lâm mang đậm tinh thần nhập thế, không phải từ bỏ thế gian này mới giác ngộ được. Dù là tu hành nhưng thiền sư và phật tử luôn dấn thân vào cuộc sống, vui với niềm vui của đất nước, đau với nỗi đau của dân tộc, nhưng khi thanh bình thì vẫn trở về với cuộc sống tu hành thoát tục.
Trên tinh thần đó, Đức Phật hoàng Trần Nhân Tông chọn núi Yên Tử là vùng hiểm địa phía đông bắc đất nước làm nơi xuất gia. Tuy đã rời bỏ ngai vàng, chuyên tâm việc tu hành nhưng ngài vẫn đau đáu lo toan vận nước, sẵn sàng trở về lãnh đạo triều đình và nhân dân đánh giặc. Sau khi đánh đuổi quân xâm lược, đất nước thái bình, Đức Phật hoàng quay lại với việc tu hành và nghiên cứu để đưa hiểu biết của mình đến với người dân. Đây là tinh thần nhập thế mà các thiền phái trước chưa thực hiện được. Chính tinh thần này đã tạo nên sức mạnh của dân tộc Việt trong suốt thế kỷ XIII, XIV và đã đưa Phật giáo phát triển đạt tới đỉnh cao trong lịch sử Việt Nam. Đức Phật hoàng và các vị Tổ Trúc Lâm đã chủ trương đưa thiền phái tích cực dấn thân vào xã hội, xây dựng đất nước hưng vượng bằng từ bi, trí tuệ và đạo đức của Phật giáo. Từ đó, ở Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử chúng ta thấy nổi bật những nét đặc trưng của tôn giáo mang đậm đà bản sắc của nền văn hoá dân tộc Việt Nam, không bị phụ thuộc, lai căng từ bên ngoài.
Thiền phái Trúc Lâm trong lịch sử đã trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm. Đến cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI, Thiền sư Thích Thanh Từ các các vị Thiền sư đạo cao đức trọng khác đã chung tay dốc sức phục hồi và phát triển thiền phái dấn thân nhập thế, gắn liền đạo pháp với dân tộc này. Nhiều ngôi thiền viện lần được ra đời trên phạm vi cả nước làm nơi tu hành, nghiên cứu và phát triển thiền phái thuần Việt, có nhiều đóng góp cho lịch sử dân tộc này.
Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh được xây dựng trên khuôn viên rộng 7 ha, trong khu du lịch sinh thái từng ngập mặn ven biển, mặt tiền nhìn ra biển Đông bao la, với tổng kinh phí xây dựng hơn 120 tỷ đồng, do các doanh nghiệp và phật tử phát tâm cúng dường. Ngôi Thiền viện được thi công trong hai năm và khánh thành vào ngày 31/01/2016.
Toàn bộ các kiến trúc tại Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh được thiết kế và xây dựng theo mô hình các ngôi chùa Phật giáo Việt Nam thời Lý – Trần (thế kỷ XII đến thế kỷ XIV), mà điển hình là các mái ngói dạng hai tầng. Các đầu đao cuối mái được vuốt cong nhẹ nhàng, thể hiện tính khiêm cung, hài hòa với tự nhiên của dân tộc.
Bước qua cổng tam quan, để vào đến Chánh điện, là khoảng sân rộng, dài 150 m và được kết cấu thành hai bậc, là nơi để vị sư trụ trì thuyết pháp hay nhà chùa, địa phương tổ chức các sự kiện văn hóa Phật giáo. Khoảng thời gian đi bộ dọc theo chiều dài sân là sự chuẩn bị cần thiết cho sự thay đổi tâm thế, để phật tử và khách thập phương gác bỏ mọi lục dục, thất tình, tạo sự an nhiên, tự tại bước vào thế giới tâm linh.
Ngôi Chánh điện Thiền viện Trúc Lâm có diện tích 27 x 45 m, cao 11 m, trên nền đá cao 1,4 m, là ngôi Chánh điện lớn nhất trong tất cả các tự viện Phật giáo trên địa bàn tỉnh Trà Vinh hiện nay. Dù có dãy rừng phi lao chắn gió phía trước, nhưng từ ngoài biển khơi, với khoảng cách trên dưới 10 km, đã nhìn thấy mái ngói Thiền viện uy nghi, sừng sững trong đất liền. Toàn bộ khung sườn ngôi Chánh điện làm bằng gỗ lim nhập từ nước ngoài, được chạm khắc công phu bởi những nghệ nhân lành nghề đến từ Bắc Ninh.
Khác với các tự viện khác thường thờ Phật Tổ Như Lai trong thế thiền định, tức Phật đã thành đạo và nhập niết bàn, tượng Phật Tổ ở Chánh điện Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh ở tư thế “Niêm hoa vi tiếu”, theo điển tích Phật Tổ cầm đóa sen đưa lên và Anan Hành giả mĩm cười. Đây là tượng Phật bằng đồng lớn nhất Trà Vinh, cao 3,5 m, nặng hơn 3 tấn được cung thỉnh từ làng nghề đúc đồng nổi tiếng cố đô Huế.
Điểm khác biệt với các tự viện Phật giáo khác, ngoài thờ Phật Tổ Như Lai, các vị Bồ tát, Hành giả theo giáo lý nhà Phật, ngôi Chánh điện Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh còn trang trọng thờ phượng kim tượng Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh, người được xem là vị đại tiên hiền của vùng đất Nam bộ. Phía Hậu tổ của Thiền viện, ba vị Trúc Lâm Tam tổ là Đức Phật hoàng Trần Nhân Tông, Pháp Loa, Huyền Quang được tôn thờ cùng với Đức Đạt Ma và các vị cao tăng Việt Nam có công với đạo và đời đã viên tịch. Điểm khác biệt này thể hiện rõ nét tư tưởng cốt lõi của Thiền phái Trúc Lâm là Phật giáo nhập thế, Phật giáo gắn liền với dân tộc. Cũng từ tư tưởng này, song song với kim tượng Phật mẫu Quán Thế âm, Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh cũng thờ kim tượng Mẫu Âu Cơ, giúp phật tử gần xa hướng về cội nguồn dân tộc.
Tượng Phật mẫu Quán Thế âm Bồ tát cao 25 m được an vị trên bệ tượng cao 6 m, tạo ra chiều cao chung đến 31 m, cũng là tượng Phật mẫu cao nhất trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Trong giáo lý Phật giáo, Quán Thế âm là vị Bồ tát ngàn mắt ngàn tay, có năng lực và quyền lực siêu nhiên, nhìn thấu hết khắp cõi ta bà, kịp thời phát hiện và ra tay cứu độ, cứu nạn chúng sinh. Do đó, tượng Phật mẫu hiền từ mà uy nghiêm nhìn ra muôn trùng biển Đông bao la, giúp người dân đi biển Trà Vinh an tâm hơn khi đối đầu với bao hiểm nguy từ gió to sóng dữ.
Thiền viện Trúc Lâm đang giữ nhiều kỷ lục trong số các tự viện Phật giáo trên địa bàn Trà Vinh như ngôi chùa gần biển Đông nhất, toàn bộ các kiến trúc gần với kiến trúc truyền thống dân tộc nhất, ngôi Chánh điện to nhất, tượng Phật tổ to nhất, tượng Quán Thế âm to nhất, đại hồng chung lớn nhất, giảng đường có sức chứa lớn nhất, khoảng sân phía trước Chánh điện rộng lớn nhất…
Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh được các vị lãnh đạo, doanh nghiệp, doanh nhân trên cả nước phát tâm cúng dường, hiến tặng một số cây cảnh, hiện vật có giá trị.
Với những giá trị mang tính lịch sử truyền thống của Thiền phái Trúc Lâm, giá trị về nghệ thuật kiến trúc, giá trị về cảnh quan môi trường, Thiền viện Trúc Lâm Trà Vinh đang là một địa chỉ hành hương Phật giáo và là địa chỉ du lịch tâm linh thu hút mạnh mẽ phật tử, du khách gần xa về tham quan, vãn cảnh, chiêm bái Đức Phật và hướng lòng mình trở về với cội nguồn dân tộc hào hùng.
Thiền viện Trúc Lâm, khu du lịch Biển Ba Động, khu du lịch sinh thái rừng ngập mặn ven biển cùng các di tích lịch sử Lầu bà Cố Hỷ Thượng động nương nương, Bến Tiếp nhận vũ khí Cồn Tàu, Đình miếu Cồn Trứng, làng nghề Đáy biển Động Cao, làng Muối Cồn Cù và những công trình công nghiệp hiện đại như Luồng cho tàu biển có trọng tải lớn vào sông Hậu, Trung tâm Điện lực Duyên Hải… có vị trí gần nhau, tính chất và loại hình bổ sung cho nhau để hình thành một chuỗi các địa chỉ có tiềm năng lớn về du lịch ven biển Trà Vinh.
nguồn: https://dulichtravinh.com.vn/thien-vien-truc-lam-tra-vinh/
